W obrządku łacińskim sakrament małżeństwa między dwojgiem wierzących katolików jest zazwyczaj zawierany podczas Mszy św., ponieważ jest on aktem liturgicznym. Przyszli małżonkowie powinni przygotować się do celebracji swych zaślubin przez przyjęcie sakramentu pokuty.

Według tradycji łacińskiej sami małżonkowie jako szafarze łaski Chrystusa udzielają sobie nawzajem sakramentu małżeństwa, wypowiadając wobec Kościoła swoją zgodę. W tradycji wschodniej błogosławieństwo kapłana jest konieczne do uznania ważności sakramentu.

– Sakrament małżeństwa jest zawierany w Kościele katolickim między kobietą, a mężczyzną.

Obowiązują także pewne wytyczne odnośnie wieku, zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego: Kan. 1083 – § 1. Nie może zawrzeć ważnego małżeństwa mężczyzna przed ukończeniem szesnastego roku życia i kobieta przed ukończeniem czternastego roku. Prawo cywilne w Polsce podwyższa ten wiek do 18 lat.

– Konieczna jest obustronna zgoda na małżeństwo – żadna ze stron nie powinna być poddana przymusowi. Jeśli nie ma zgody, to nie ma małżeństwa, gdyż żadna ludzka władza nie może jej zastąpić.

– Przystępujący do sakramentu małżeństwa powinni być ochrzczeni. Kościół dopuszcza małżeństwa mieszane (między katolikami i ochrzczonymi niekatolikami). W świetle nauki Kościoła katolickiego ta różnica wyznania nie stanowi nieprzekraczalnej przeszkody do zawarcia sakramentu małżeństwa, wymaga jednak wyraźnego zezwolenia władzy kościelnej. Możliwie jest także małżeństwo katolika z przedstawicielem innej religii ( z osobami nieochrzczonymi), wówczas wymagana jest jednak wyraźna dyspensa (dyspensa w Kościele katolickim to zwolnienie w uzasadnionych przypadkach od konieczności zachowania przepisów prawa kanonicznego).

– Warunkiem jest także wcześniejsze przygotowanie do małżeństwa; pouczenie młodych „o godności, zadaniu i dziele miłości małżeńskiej”. Pouczenie należy do obowiązków duszpasterzy.

– Małżeństwo jest ważne, tylko jeśli zostało zawarte wobec miejscowego ordynariusza, proboszcza albo wobec kapłana bądź diakona delegowanego przez jednego z nich. Konieczna jest także obecność dwóch świadków.

– Kodeks Prawa Kanonicznego mówi także o osobach niezdolnych do zawarcia sakramentu małżeństwa: Kan. 1095 – Niezdolni do zawarcia małżeństwa są ci, którzy:

• są pozbawieni wystarczającego używania rozumu;
• maja poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich wzajemnie przekazywanych i przyjmowanych;
• z przyczyn natury psychicznej nie są zdolni podjąć istotnych obowiązków małżeńskich.